Elena Ferrante – De Geniale Vriendin (2011)

Het was eventjes rustig hier. Overstap van de ene naar de andere baan en alle beslommeringen die daarbij komen kijken zorgden voor een kleine leesdip, maar nu ik eenmaal weet waar ik aan toe ben heb ik er weer zin in! Enkele weken geleden zag ik The Lost Daughter op Netflix. Dat is dus even een geweldig indringende film met een (zoals altijd) fenomenale Olivia Colman. Keek wat mij betreft als een thriller, maar is eigenlijk gewoon een bijzonder meeslepend drama over een vrouw die tijdens een werkvakantie geconfronteerd wordt met de keuzes die ze in haar leven gemaakt heeft. Ik vond het geweldig dat auteur Elena Ferrante en regisseur Gyllenhaal een vrouw neerzetten die afwijkt van het standaard plaatje wat we bij vrouwen hebben. Het is vaak ongemakkelijk, schuurt en zet je als kijker aan het denken over de rol die we vrouwen toebedelen.

De film herinnerde me eraan dat ik gewoon een boek thuis heb liggen van Ferrante. Ook in De Geniale Vriendin staan vrouwen centraal. Of meisjes eigenlijk, die in de jaren ’50 van de vorige eeuw in de meedogenloze, armoedige wijken van Napels opgroeien en die temidden van al het geweld en conservatieve ideeën hun plek proberen te vinden. Elena is slim, krijgt de mogelijkheden om naar school te gaan en zich voor te bereiden op een mooie toekomst. Haar vriendin Lila is eigenlijk op heel veel vlakken beter dan Elena, maar mag niet naar school en helpt haar vader die schoenmaker is.

Strijd

Door de ogen van Elena beschrijft Ferrante heel mooi hoe het is om groot te worden in een stad waar je altijd strijd moet leveren, met iedereen. En hoe een geschiedenis te herleiden is tot slechts enkele kardinale gebeurtenissen die een heel mensenleven bij blijven. De constante wisselingen in dynamiek tussen Elena en Lila zijn bovendien zeer gedetailleerd beschreven en getuigen van een groot opmerkingsvermogen.

Dat vermogen wordt doorgetrokken naar alle andere personages. Heel veel personages passeren de revue, en ik kon ze niet altijd allemaal even goed uit elkaar houden, maar gelukkig is daar de namenlijst waar je af en toe even in kunt spieken. Het zijn vooral de minder belangrijke nevenpersonages die niet helemaal uit de verf komen, maar Ferrante geeft alle belangrijkere bijpersonages – en dat zijn er al best wel veel – een gezicht. Tel daar de beschrijvingen van onder meer het weer en het uiterlijk van de stad bij op en deze minutieuze uiteenzetting van een volkswijk in Napels komt helemaal tot leven.

Favoriet

Het duurt wel even voordat je helemaal meegaat in wat Ferrante je voorschotelt. Na het lezen van het eerste deel was ik dan ook nog niet helemaal overtuigd. Echter, naarmate je de personages en hun onderlinge verhoudingen beter leert kennen, wordt De Geniale Vriendin steeds meeslepender. En nu ik de roman dichtgeslagen heb, merk ik dat ik nog lang niet verzadigd ben, en dat ik heel graag wil weten hoe het verder gaat met Elena en Lila. Gelukkig maar dat dit slechts het eerste deel uit een reeks is, en dat ik dus nog heel lang kan verdwijnen in deze Napolitaanse romans. Het is iets dat ik bijna nooit heb, maar op basis van deze roman en de verfilming wil ik heel het oeuvre van Ferrante doorploegen. Dit zou zomaar eens van mijn nieuwe favoriete auteurs kunnen worden.

De Geniale Vriendin

Elena Ferrante

2011

336 pagina’s

Lila en Elena wonen met hun ouders en broertjes en zusjes in een volkswijk in het Napels van de jaren vijftig, een tijd waarin het ondenkbaar is dat meisjes hun tijd verspillen met leren. De intelligente Lila moet van school om te gaan werken. Ze probeert aan haar milieu te ontsnappen door jong te trouwen. Haar beste vriendin Elena mag wél verder leren, maar beseft maar al te goed hoeveel slimmer Lila is. En mooier. Elena Ferrante vertelt dit verhaal van een vriendschap die even sterk om liefde als om rivaliteit draait.