Tokyo Express van Seichō Matsumoto wordt tot een klassieker in de misdaadliteratuur gerekend. In eerste instantie werd het boek vertaald met de titel Points and Lines, maar in 2022 verscheen een nieuwe vertaling van de hand van Jesse Kirkwood met de titel Tokyo Express. Het is die vertaling die mijn interesse wekte in de boekhandel en die mij zeker wist te vermaken, hoewel de overdaad aan feitjes over treinlijnen en treintijden mij deed duizelen.
Op een strand in Hakata in 1957 worden twee lichamen aangetroffen. In eerste instantie lijkt het op een dubbele zelfmoord, maar de lokale detective Jutaro Torigai vermoedt dat er meer aan de hand is. Kiichi Mihara, een jonge detective uit Tokyo doet onderzoek naar een grote corruptiezaak en raakt ook betrokken bij het onderzoek naar de dood van de twee personen op het strand. Samen proberen ze erachter te komen wat er nu precies op het strand gebeurd is.
Details
De lezer volgt Torigai en Mihari terwijl de twee nauwgezet te werk gaan om het mysterie te ontrafelen. Het zit hem in deze zaak in de details en we krijgen dan ook uitvoerig te lezen over het onderzoek naar treintijden, veerdiensten en vliegtuigreisjes. Een grappig gegeven bij die laatste is dat Mihari pas heel laat überhaupt aan de optie van een vliegtuig denkt, omdat er in 1957 in Japan nog maar net passagiersvliegtuigen in gebruik waren.
Waarom zijn al die manieren van vervoer, inclusief vertrektijden en aankomsttijden dan zo belangrijk? De hoofdverdachte heeft op het eerste gezicht een waterdicht alibi, maar de rechercheurs vermoeden dat wanneer ze in kaart kunnen brengen hoe en wanneer hij van welke plek naar welke plek reisde zijn alibi kunnen ontkrachten en kunnen bewijzen dat hij aanwezig was toen de twee mensen op het strand stierven. Bovendien zorgen bepaalde gebeurtenissen ervoor dat de rechercheurs denken dat de verdachte een verregaande kennis van het Japanse spoorboekje heeft.
Spanning
Het is eigenlijk best wel leuk dat Matsumoto dit aspect van het onderzoek zo ontzettend gedetailleerd beschrijft. Hoewel het nauwelijks stof voor een roman lijkt, zit er een zekere spanning in de (trage!) ontwikkelingen in de zaak en in dit ogenschijnlijk bijzonder saaie onderzoek. Deze misdaadroman voelt daardoor toch wel uniek aan. Daar komt bij dat zowel Torigai als Mihari specifieke personages zijn waarbij je vooral voor hun hoopt dat ze het onderzoek tot een goed einde gaan brengen.
Datgene wat Tokyo Express zo uniek en leuk maakt, is echter tevens de valkuil. 150 pagina’s is niet veel voor een roman, maar toch is dat een grote hoeveelheid pagina’s om het alleen maar over manieren en tijden van transport te hebben. Het plezier dat ik in eerste instantie voelde toen ik de roman las, sloeg uiteindelijk toch om in verveling. Al die plekken, tijden en manieren van verplaatsing gingen me tegenstaan, vooral ook omdat je op een gegeven moment echt niet meer bij kan houden wanneer en waar de hoofdgedachte nou geweest moet zijn.
Afgeraffeld
Daar komt dan ook nog bij dat vooral Mihari nogal langzaam is in zijn denken en ik zelf als lezer de detective meerdere malen enkele stappen vooruit was, al heeft dat misschien ook te maken met het feit dat ik bijna zeventig jaar na het uitkomen van het boek leef en inmiddels geconditioneerd ben om thriller- en misdaadromans op een bepaalde manier te lezen. Bovendien neemt Matsumoto uitgebreid de tijd om het onderzoek te beschrijven, maar de uiteindelijke ontknoping en afwikkeling voelen heel erg afgeraffeld aan en hadden meer tijd en precisie verdiend.
Waarschijnlijk vanwege de invalshoek die Matsumoto hier kiest is dit een klassieker binnen de misdaadroman en ik zie absoluut de charme van dit werk in. Zeker in het begin had ik echt wel het gevoel iets bijzonders te lezen. Toch had ik uiteindelijk gehoopt dat het allemaal wat spannender zou zijn. Leuk om weer iets Japans te lezen en fijn dat ik deze klassieker weer kan afstrepen, maar dit is niet een roman die me heel lang bij zal blijven.