I want to believe. Ja, ik geef het toe, ik heb in mijn leven veel te veel X-Files gezien. De eerste vijf seizoenen heb ik zo vaak gezien dat ik ze kan dromen. Het was de allereerste serie die ik zag als kind en ben sindsdien altijd geïnteresseerd geweest in alle complottheorieën omtrent buitenaardse wezens. Niet dat ik zelf geloof dat er al eeuwen aliens onder ons zijn en zo, maar ik heb het ergens altijd raar gevonden om te denken dat wij de enige intelligente wezens in het universum zijn. Astronoom Avi Loeb is het met me eens en schreef een boek over ‘Oumuamua, het object dat in 2017 ons zonnestelsel doorkruiste en dat volgens hem een bewijs kan zijn van intelligent buitenaards leven.
Loeb, hoogleraar aan Harvard, wordt mede door dit boek niet heel erg serieus genomen door zijn collegawetenschappers, die zijn werk slechts voer voor complotdenkers vinden. Toch weet Loeb de lezer best wel te overtuigen van de uniciteit van ‘Oumuamua (ja, die apostrof hoort er nu eenmaal bij). Veel wetenschappers gaan er vanuit dat ‘Oumuamua een wat atypische komeet is, maar er zijn zoveel afwijkingen aan ‘Oumuamua dat de kans wel enorm klein is dat dat het daadwerkelijke, definitieve antwoord is.
Komeet?
Wat eigenschappen van ‘Oumuamua die het heel erg onwaarschijnlijk maken dat we met een komeet te maken hebben: de weerkaatsing van zonlicht was dusdanig dat het lijkt alsof het object van metaal was, het heeft de vorm van een sigaar of pannenkoek (niet echt de vorm dus van een typische komeet), de baan die ‘Oumuamua aflegde week enorm af, het object ging tegen de zwaartekracht van de zon in en ‘Oumuamua had niet de kometenstaart die we normaal gewend zijn van kometen.
De kans dat ‘Oumuamua, ondanks al deze afwijkingen, toch een komeet is, is onmeetbaar klein en Loeb komt met een hypothese die vergezocht is, maar die naar eigen zeggen wel meer recht doet aan de verkregen data: ‘Oumuamua is vervaardigd door een intelligente, buitenaardse soort. Of dit het juiste antwoord is, is nog maar de vraag, maar Loeb lijkt vrij overtuigd en gebruikt deze hypothese ook om aan te tonen dat er veel meer onderzoeksmogelijkheden moeten komen naar dit soort kwesties.
Vastgeroest
Volgens Loeb is de hedendaagse wetenschap vooral een beetje vastgeroest. Bepaalde paradigma’s zijn leidend geworden en alle data die we vergaren moet binnen de populaire, modieuze wetenschappelijke theorieën verklaard kunnen worden. Voor mensen die buiten dit alom geaccepteerde kader denken, is maar weinig ruimte. Hij pleit voor een wetenschap waarbij verschillende disciplines samenwerken en waarbij niet de gangbare theorieën leidend zijn, maar waarbij de empirische data (opnieuw) leidend worden. Als afgestudeerd filosoof vond ik het wel leuk om te lezen dat hij de filosofie in dit project ook een grote rol toedicht.
Deze reflectie op wetenschap vond ik het meest interessante aan het boek. Loeb weet heel helder aan de hand van het onderzoek naar ‘Oumuamua de pijnpunten binnen de hedendaagse wetenschap bloot te leggen. Als Loeb focust op de inhoud is hij heel overtuigend en heeft hij duidelijk heel goed nagedacht over de wereld om hem heen, maar alle persoonlijke anekdotes tussendoor hadden van mij achterwege gelaten mogen worden. Die persoonlijke verhalen zorgen er wel serieus voor dat Extraterrestrial bij wijlen vervelend wordt. Focus je niet zoveel op jezelf, Loeb, maar op die buitenaardse wezens. Die zijn veel interessanter.
Uitroeiing
Uiteindelijk komt het er volgens Loeb op neer dat er veel meer geld en onderzoekscapaciteit moet gaan naar het vinden van tekenen van buitenaards leven. Dat dat niet alleen gaat om een simpele egocentrische behoeftebevrediging, maar dat zo’n eventuele vondst ook enorm veel kan zeggen over ons leven hier op aarde. Loeb gaat zelfs zo ver om te stellen dat wanneer we de onderzoekscapaciteit vergroten en daardoor meer kennis vergaren, dat we onze eigen uitroeiing misschien wel kunnen tegengaan.
Dat is me allemaal nog een paar bruggen te ver, maar het is boeiende, prikkelende materie. Of we met ‘Oumuamua nu echt een object hebben gezien dat van de hand van een intelligent buitenaards ras is, zullen we waarschijnlijk nooit weten, maar ik hoop zo dat het waar is. Loeb heeft me in ieder geval overtuigd van het feit dat het geen ‘simpele’ komeet was. Maar ja, wat dan wel? I want to believe.