Trouwe lezers van mijn blog weten inmiddels dat ik graag alles wat gehyped wordt lees, maar dat het rustig jaren kan duren – wanneer het desbetreffende boek allang weer in de vergetelheid is geraakt – voordat ik een roman ook daadwerkelijk oppak. Zo hobbel ik in mijn eigen tempo heerlijk achter al die hypes aan, maar in het geval van De Camino ben ik niet eens echt late to the party, ook al kwam het boek al in 2021 uit. Nog steeds zijn de verkoopcijfers hoog (begin dit jaar ontving Anya Niewierra het Platinum boek vanwege meer dan 350.000 verkochte exemplaren) en onlangs maakte mijn favoriete boekenpodcast (BoekenFM) een aflevering over het boek. Reden voor mij om dan nu toch eens zelf te ondervinden wat ik van hét boek van de afgelopen jaren vind.
Lotte besluit de Camino te gaan lopen, precies een jaar nadat haar man Emil de bekende wandeltocht liep die uiteindelijk eindigde in zijn zelfmoord. Ze hoopt erachter te komen wat Emil dreef tot deze daad, maar Lotte ontdekt tijdens de tocht dat Emil gelogen heeft over wie hij was en grote geheimen uit het verleden dienen zich aan. Ondertussen is iemand niet blij met de ontdekkingen die Lotte doet en moet ze vrezen voor haar leven op de wandelroute.
Perspectief
We lezen hoofdstukken die vanuit het perspectief van Lotte geschreven zijn en hoofdstukken die geschreven zijn vanuit het perspectief van iemand die in zijn jeugd opgroeide in het voormalig Joegoslavië. Ook zitten er af en toe korte hoofdstukken tussen die geschreven zijn vanuit het personage dat Lotte wil vermoorden. Het blijft lang mysterieus wie er achter de hoofdstukken in Joegoslavië zit en wie het nou gemunt heeft op Lotte.
De Camino is een rijk boek waarin verschillende genres en thema’s met elkaar vervlochten worden. Er is als eerste Niewierra’s schrijven over de wandeltocht en persoonlijke zoektocht van Lotte. Beschrijvingen van natuurschoon, beschrijvingen van de effecten van de lange wandelingen en de innerlijke bespiegelingen van Lotte komen veelvuldig aan bod. Als tweede heb je het historische karakter van de roman. Een groot deel speelt zich af in voormalig Joegoslavië en je leert als lezer over de oorsprong van de onderlinge spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen die in de jaren 1990 tot uitbarsting kwamen en leidden tot oorlog en genocide.
Lachen inhouden
Ten slotte zijn er de thriller- en mysterie-elementen waar De Camino vol mee zit. Meerdere malen ontsnapt Lotte aan de dood, om haar heen sterven mensen en er zijn veel karakters waarvan niet duidelijk is wie ze nu precies zijn en wat hun motieven zijn. Als lezer heb je lang vermoedens over hoe de vork in de steel zit, maar je leert pas heel laat hoe het nu allemaal werkelijk zit.
Betekent die rijkheid dan ook dat De Camino een goed boek is? Wat mij betreft niet, hoewel ik het met veel plezier heb gelezen. Het boek is vrij serieus van toon, probeert ook wel eens de diepte in te gaan, maar ik kon toch regelmatig mijn lachen niet inhouden. Lotte wordt bijna bedolven onder een rotslawine, bijna aangereden door een bestelbusje, bijna vergiftigd door een taartje, bijna vermoord in haar hotelkamer, maar pas op driekwart van de roman begint het bij Lotte te dagen dat ze misschien in gevaar is.
Belachelijk
Nee, Lotte denkt liever aan de nieuwe chocoladekunst die ze gaat maken als ze thuiskomt, of aan bepaalde bijzondere cacaobonen uit een heel specifiek land. Het heeft allemaal iets totaal belachelijks, zeker ook als je bedenkt dat degene die achter Lotte aan zit een doorgewinterde oorlogsmisdadiger is die op de één of andere manier er niet in slaagt om het ongeleide, onbewuste projectiel dat Lotte is te vermoorden.
Lotte ontmoet tijdens het wandelen in Nicolas ook haar nieuwe grote liefde. Na amper vijf dagen weet ze al dat hij de ware is en dat ze hem nooit meer kwijt wil. Totaal ongeloofwaardig (in mijn wereld), maar het grappigste vond ik het gesprek tussen die twee waarbij Nicolas even gaat uitleggen aan Lotte hoe totalitaire regimes en dictators ontstaan en de volgende dialoog zich ontspint: “’Eén volk. Eén rijk. Eén Führer,’ zeg ik, denkend aan een indringende documentaire over de propagandamachine van Adolf Hitler. ‘Inderdaad. Een mooi voorbeeld.’” Ja, meid, heel knap van je dat je na een totaal afgezaagde theorie over totalitarisme denkt aan Hitler, daar was verder niemand ooit opgekomen.
Onbedoeld grappig
En dan zijn er nog de vele onbedoeld grappige passages. Mooischrijverij is zeker geen ding in De Camino. Er wordt gevloekt, iedere uitroep wordt opgeschreven, iedere halve flard aan gedachte krijgt een plek in dit boek. Het geeft de roman iets plats, waar niks mis mee is op zich, maar waar ik toch wel regelmatig om moest lachen. Mijn favoriete passage komt uit een hoofdstuk dat geschreven is vanuit het perspectief van de potentiële moordenaar: “Ik ga bij Lotte Bonnet aan tafel zitten. Ik wil haar beter leren kennen. Dan kan ik haar acties beter voorspellen. Ik zucht. Onzin. Ik wil haar eerst nog neuken.” Ok man, you do you.
In de laatste pagina’s van De Camino spelt Niewierra uit aan de lezer welke vragen ze heeft willen opwerpen in deze roman. Het motto show don’t tell is duidelijk aan Niewierra voorbij gegaan. Een goed boek legt niks uit maar verwerkt bepaalde thema’s en visies op een impliciete manier in de tekst. Het is dan aan de lezer wat deze hiervan maakt. Letterlijk gaan uitleggen welke vragen de lezer mee moet nemen na het dichtslaan van het boek doet totale afbreuk aan de rest van het verhaal. Bovendien voelde ik me als lezer niet erg serieus genomen. Ik kan prima zelf nadenken en verbanden leggen.
Thriller
Dus vond ik De Camino een goed boek? Nee, absoluut niet, maar ik heb er wel enorm veel plezier mee gehad en ik kan het daarom ook echt niet over mijn hart verkrijgen om hier een onvoldoende aan te geven. Ik snap niet helemaal waarom uitgerekend deze roman zo extreem populair en hoog gewaardeerd is, maar als je dit boek gewoon oppakt om vermaakt te worden, dan kun je hier eigenlijk geen buil aan vallen. Het is misschien niet het soort vermaak dat ik verwacht had, maar vermaak niettemin. Ik heb er zelfs door besloten om wat vaker een thriller op te pakken, dat is toch ook wat waard.