Veel dank aan Pushkin Press voor het recensie-exemplaar
De Joods-Oostenrijkse auteur Joseph Roth was vooral bekend van zijn Radetzkymars (1932), maar zijn oeuvre is omvangrijk en binnen dat oeuvre is Weights and Measures (de Nederlandse titel is Het Valse Gewicht) uit 1937 een klein, maar fijn werkje. David Le Vay vertaalde het werk naar het Engels en het komt op 24 oktober uit bij Pushkin Press.
Anselm Eibenschütz verlaat na trouwe dienst het leger en komt te werken als ijkmeester in een klein stadje aan de Oostenrijks-Russische grens. Anselm is een rechtschapen man met een duidelijk moreel kompas en hij begint met duidelijke ideeën van goed en fout aan zijn nieuwe functie. Hij schrikt wanneer hij merkt dat het stadje waar hij zijn intrek heeft genomen, wordt gekenmerkt door wetteloosheid en een plek blijkt waar boeven de dienst uitmaken. Zijn visie op de moraal raakt steeds meer vertroebeld en langzaam maar zeker wordt Anselm zelf net zo’n schimmig figuur als zijn medebewoners.
Verval
Het verhaaltje is misschien wat simpel en heeft niet bijster veel diepgang, maar Weights and Measures is vooral erg goed geschreven en dat zorgt voor veel leesplezier. Roth weet zeer overtuigend het verval van het hoofdpersonage neer te zetten en ondanks dat Anselm vooral een tragisch figuur is, valt er af en toe ook goed te lachen.
Zo is er een groot verschil tussen de grote emoties die Anselm voelt, en wat er uiteindelijk uit zijn mond komt. Wanneer hij verliefd raakt op de vrouw van zijn aartsvijand wil hij haar de liefde verklaren, maar wat hij uiteindelijk tegen haar zegt is zo ongelooflijk duf en vreemd dat het enorm grappig is.
Binding
Er zitten wel meer van dit soort komische momentjes in het verhaal. Ze maken van Weights and Measures een plezierig boek, maar uiteindelijk krijg je als lezer toch nauwelijks binding met de personages en wordt dit nooit het kleine meesterwerk waar je op hoopt. Dit verhaal gaat over een plek en een tijd en over mensen die zo ver van de hedendaagse lezer af staan dat het lastig is om helemaal mee te komen met het vertelde.
Weights and Measures is alleszins onderhoudend en leuk, maar het bezit niet het tijdloze en universele karakter dat bij een klassieker hoort. Toch hebben de komische noten en de scherpe stijl van Joseph Roth mij overtuigd van het feit dat we hier met een goed auteur te maken hebben, waarvan ik nog niet het laatste gelezen heb.