Verwerpelijke Keuzes
In mijn videorecensie van Burnt Sugar liet ik al weten dat ik zeer te spreken was over dit boek. Dat wil zeggen, tot het moment waarop het hoofdpersonage verwerpelijke keuzes begint te maken die absoluut niet inzichtelijk genoeg gemaakt worden. En waar wat mij betreft ook niet voldoende standpunt tegen ingenomen wordt. Ik heb het gek genoeg dan niet over de keuzes van Antara met betrekking tot haar moeder, maar vooral over de keuzes die met haar man en gezin te maken hebben. Het ligt misschien aan mijn gevoeligheid met betrekking tot dit onderwerp, dus misschien is dit vooral een bad case van de aanstelleritis van mijn kant, maar ik kon me er niet overheen zetten.
Maar goed, qua muziek heb ik gekozen voor een album waar dementie het hoofdthema is. Verder vormt het lezen van boeken die zich buiten de Verenigde Staten en West-Europa afspelen altijd een goede aanleiding om ook weer nieuwe muziek uit het desbetreffende land te ontdekken. Vandaar ook een aantal (voor mij) nieuwe Indiase ontdekkingen.
THE CARETAKER – AN EMPTY BLISS BEYOND THIS WORLD (2011)
Om maar te beginnen met het zwaarste album van de vier die ik gekozen heb. In Burnt Sugar draait het natuurlijk allemaal om Tara’s Alzheimer en hoe die doorwerkt op haar dochter Antara, zeker ook omdat Antara hierdoor opnieuw geconfronteerd wordt met het verleden. Ik heb daarom gekozen voor een album van The Caretaker, die op zijn albums thema’s als geheugenverlies en nostalgie onderzoekt.
Onder een dikke laag ruis zijn fragmenten van kamermuziek uit de jaren ’30 te horen. Het is typisch zo’n album waarop in eerste instantie niet veel bijzonders te horen is, maar die vooral impact heeft door het idee achter deze geluidskunst.
Probeer je te verplaatsen in iemand met alzheimer en je kunt je zo voorstellen hoe dit album een adequate weergave van die toestand is. Een toestand waarin flarden van oude herinneringen voorbij komen maar waarbij de context volledig verloren is gegaan. Een toestand die aan elkaar hangt van enkel die flarden en die niets meer is dan een zich steeds herhalende loop waar je niet meer omheen kunt denken. Erg indringend album. In de eerste coronamaanden heb ik heel veel nieuwe muziek ontdekt en dit album is een van de blijvers gebleken.
RAVI SHANKAR & PHILIP GLASS – PASSAGES (1990)
Voor het tweede album koos ik een combinatie tussen India en de Verenigde Staten. Het verhaal speelt zich af in India, maar de Verenigde Staten speelt ook een kleine bijrol in Burnt Sugar. Ravi Shankar is vooral bekend van zijn Hindoestaanse klassieke muziek en bundelt hier de krachten met Philip Glass.
Glass is een Amerikaanse componist van minimal muziek en is zeer diep beïnvloed door de muziek van Shankar en andere Hindoestaanse muziek. De repeterende, hypnotiserende stijl van de Noord-Indiase klassieke muziek hoor je ook terug in de composities van Glass. Passages is wat dat betreft ook echt een droomsamenwerking waar alle kwaliteiten van beide duidelijk terug te horen zijn.
Shankar staat natuurlijk vooral bekend om zijn virtuositeit op de sitar en Glass is het meest bekend vanwege zijn filmscores (hoe geniaal is Koyaanisqatsi, mensen). Passages is een heerlijke trip die af en toe ook een beetje neigt naar een bad trip en dat past uitstekend bij het boek. Burnt Sugar staat bol van de indringende scenes die bij vlagen iets grotesks en hallucinants hebben. Een perfecte combi dus.
ZAKIR HUSSAIN & SHIVKUMAR SHARMA – RAG MADHUVANTI AND RAG MISRA TILANG (1987)
Was de samenwerking tussen Shankar en Glass nog een east-meets-west-ding, dit album is de real deal als het gaat om Hindoestaanse klassieke muziek. Ik ben enorm groot liefhebber van extreem lange nummers dus ik kan mijn lol op met dit album. Beide nummers duren namelijk ruim 35 minuten.
Zakir Hussain is een begenadigd tablaspeler, en ja, ik moest ook even opzoeken wat dat precies is. Een tabla blijkt te bestaan uit twee trommels en wordt veelal gebruikt in de Hindoestaanse muziek. Shivkumar Sharma bespeelt ook een instrument dat veel voorkomt binnen dit genre. De santoor is een snaarinstrument dat lijkt op een combinatie van een xylofoon en een harp. Met die uitspraak jaag ik waarschijnlijk fervent santoorspelers tegen me in het harnas.
Samen brengen Hussain en Sharma een nogal bezwerend geheel ten gehore en zo heb ik mijn muziek het liefst. Het zijn twee nummers die je op ongekende wijze een andere wereld in zuigen. Daarmee is het de perfecte ondersteunende muziek voor tijdens het lezen. Een aantal scenes uit de jeugd van Antara werd versterkt met dit album op de achtergrond. En dan heb ik het vooral over de passages die zich afspelen in de ashram. Ik vind het altijd nogal gek om mensen tijdens zo’n dienst zo zichzelf te zien verliezen (Wild Wild Country, anyone?), maar in dit soort muziek kan ik mezelf eigenlijk ook wel helemaal verliezen. Ik houd zelf wel nog mijn kleren aan als ik dit album beluister. Niet gevreesd.
U. SRINIVAS & MICHAEL BROOK – DREAM (1996)
Ik sluit deze leessoundtrack af met een album uit de tribal ambient hoek. Ik kan er niets aan doen, maar als ik muziek zoek bij een boek, moet er ook een ambientalbum tussen zitten. Ambient is sfeervol, dromerig, rustig en voegt bijna altijd wat toe aan een roman. Zo ook aan Burnt Sugar.
Wederom hier een samenwerking tussen een westerse ambientmuzikant en een Indiase muzikant. Voorgaand album viel onder de noemer Hindoestaanse of Noord-Indiase klassieke muziek, maar Srivinas maakt juist klassieke muziek die vooral uit het zuiden van India komt. Hij wordt ook wel de Mozart van de Indiase klassieke muziek genoemd, omdat hij al op jonge leeftijd de sterren van de hemel speelde op zijn mandoline.
Brook is een Canadees en maakt vooral ambient. Dit album is wederom een bewijs dat Indiase klassieke muziek en ambient perfect samengaan. Het resultaat is ietwat bevreemdend, nogal psychedelisch (wat verwacht je anders van tribal ambient) en soms best wel vrolijk. Dat laatste past misschien niet zo goed bij de roman, maar ik had richting het einde van het boek toch wel wat behoefte aan speelsheid en lichtvoetigheid. Al was het maar om de bittere nasmaak weg te spoelen. U. Srinivas en Michael Brook to the rescue!
