Vaders en Zonen las ik voor het eerst zo’n tien jaar geleden en sindsdien staat de roman in mijn top10 boeken aller tijden. Gek eigenlijk, want ik kon me eigenlijk al heel lang niks meer herinneren van het verhaal, behalve dat het iets met nihilisme en generatiekloven van doen had. Tijd dus om dit boek te herlezen en te kijken of het nog steeds die plek in mijn top10 verdient.
Ivan Toergenjevs Vaders en Zonen gaat over de jongelieden Arkadi en Bazarov die op bezoek gaan bij hun vaders en in de tussentijd ook nog kennis maken met de liefde. Arkadi en Bazarov noemen zich nihilisten en stuiten op veel onbegrip bij de oudere garde, maar zelf worden ze ook geconfronteerd met gevoelens en ideeën die niet direct lijken te passen in hun levensvisie.
Ontspannen
Vaders en Zonen is een zeer intrigerende roman over de botsing tussen oude en nieuwe ideeën en kan tevens als een coming-of-age-verhaal gelezen worden. Dat klinkt allemaal groots, maar Toergenjev houdt het allemaal eigenlijk heel klein en dat is ook wat deze roman zo ontzettend goed maakt. Er gebeurt eigenlijk heel weinig, het tempo ligt laag, het kabbelt voort en dat zorgt voor een heerlijk ontspannende leeservaring.
Hoe Toergenjev de meest normale mensen (misschien dan met uitzondering van Bazarov) en hun onderlinge verhoudingen weet neer te zetten is echt uitzonderlijk knap. Ik denk dat Arkadi echt het meest normale romanpersonage is waar ik ooit over gelezen heb, maar juist dat is eigenlijk heel verfrissend, en nergens saai. En hoe hij de kleine, maar veelzeggende gebaren beschrijft, echt heel goed. Er zijn veel spanningen tussen de personages, maar er is ook heel veel ruimte voor liefde. Die liefde blijkt in de meeste gevallen sterker dan de bijna constante meningsverschillen.
Houden van
De beschrijving van de vader van Arkadi die uren heeft zitten wachten op Arkadi en hoe je daarna aan kleine dingetjes kunt merken hoeveel vader en zoon van elkaar houden is echt schitterend. Liefde heeft vele gezichten en de auteur toont er een heleboel. Ogenschijnlijk gebeurt er niet veel, maar Toergenjev weet toch heel goed tot de kern van zijn karakters door te dringen en ervoor te zorgen dat ze op den duur allemaal sympathiek worden.
Dat houden van de personages is denk ik iets dat voortkomt uit de toon die Toergenjev aanslaat. Hij schrijft met veel liefde voor zijn karakters, maar is ook niet bang om ze af en toe een beetje belachelijk te maken. Er zitten best wat grapjes in dit boek en ze zijn bijna allemaal nog leuk ook. De toon is altijd luchtig en tegelijkertijd lukt het Toergenjev heel goed om zinnige dingen te zeggen over de belangrijke dingen in het leven.
Aangenaam
Ik denk dat het voortkabbelende karakter ervoor zorgt dat het verhaal op een gegeven moment een beetje naar de achtergrond verdwijnt. Echter begrijp ik niet hoe ik zoveel heb kunnen vergeten, want voor mij staat het boek vol met memorabele dialogen en scenes. Ik kan me in ieder geval niet voorstellen dat ik Vaders en Zonen snel zal vergeten na deze herlezing. Ik kan alleen maar concluderen dat mijn tien jaar jongere ik heel goed begrepen had dat dit een bijzondere roman is. Of het ook echt in mijn top10 thuishoort, daar ga ik nog even goed over nadenken, maar het was een verschrikkelijk aangenaam weerzien.