Een Belangrijk Boek
The Grapes of Wrath is het eerste ‘grote’ boek dat ik las van John Steinbeck. Het kwam in1939 uit en is een overduidelijke aanklacht tegen de hebzucht van bedrijven die talloze Amerikanen in regelrechte armoede stortten en tegen instanties die door een totaal gebrek aan empathie en solidariteit ervoor zorgden dat landgenoten amper een menselijk bestaan konden leiden. Met recht een klassieker, maar ik vond het persoonlijk moeilijk om binding te krijgen met de personages.
Tom Joad komt thuis na een gevangenisstraf en treft zijn ouderlijk huis in Oklahoma onbewoond aan. Zijn familie blijkt uit hun huis verjaagd door de bank die andere plannen heeft met het land van de boerenfamilie. Hij vindt de rest van zijn familie die van plan is om naar Californië te trekken, waar naar het schijnt veel geld te verdienen valt met het plukken van fruit en katoen. Ze dromen van een mooi bestaan, maar de werkelijkheid is een stuk weerbarstiger. Honderdduizenden mensen hebben namelijk hetzelfde plan en ze zullen voor steeds lagere lonen moeten gaan werken om maar niet om te komen van de honger.
Sfeervol
In The Grapes of Wrath wisselen hoofdstukken over het wel en wee van de familie Joad en hoofdstukken die een algemeen beeld schetsen van de Great Depression en de Dust Bowl elkaar af. Vooral die laatste zijn zeer sfeervol en het is bovendien een zeer goede vondst om op deze manier een breder beeld te schetsen van een belangrijke periode uit de Amerikaanse geschiedenis. Andersom krijgt deze periode echt een gezicht door in te zoomen op de levens van de familieleden.
Als lezer voel je direct al aan waar het heengaat met de familie. Ze kunnen eigenlijk nergens heen dus moeten ze maar afgaan op wat flyers waarop staat dat er heel veel werkende mensen nodig zijn in Californië. Ook wanneer blijkt dat ze voorgelogen zijn kunnen ze niet veel anders dan voor een hongerloontje werken, als ze al werk kunnen vinden. Ondertussen ontmoeten ze lieve, hulpvaardige mensen, maar ook mensen en agenten die er alles aan doen om de Joads te laten voelen dat ze minder dan mensen zijn. Wat dat betreft deed de manier waarop deze personages over ‘Okies’ praten best denken aan de manier waarop bijvoorbeeld immigranten door middel van taal gedehumaniseerd worden.
Meedogenloos
Steinbeck laat het landschap en het weer ook een grote rol spelen. Er is een oneindige hoeveelheid stof, de familie moet zich weren tegen een brandende zon en verzengende hitte of juist tegen zware regenval. Er zijn hoge bergen die overwonnen moeten worden en eindeloze snelwegen waar je slechts af en toe de water- of benzinevoorraad aan kunt vullen. Zonder deze beschrijvingen zou The Grapes of Wrath al erg rauw overkomen, maar met deze beschrijvingen is de roman meedogenloos.
Vanwege die soms prachtige beschrijvingen van de wereld waar de familie Joad zich doorheen moet bewegen, vond ik vooral de meer algemene hoofdstukken geweldig. De hoofdstukken over de familie zijn net iets minder interessant, omdat je direct al aanvoelt dat het niet goed gaat komen met deze mensen. Het grootste probleem voor mij was echter dat ik maar geen binding voelde met de personages.
Van kwaad tot erger
Eigenlijk was alleen de moeder van het gezin een personage waar ik wat voor voelde. Zij is duidelijk de sterkste van de familie en daarmee ook de onuitgesproken leider. Bij de anderen merkte ik dat het me eigenlijk niet zoveel deed welke uitdagingen ze voor de kiezen kregen.
Waar dat aan ligt weet ik niet helemaal precies. Ik ben sowieso niet echt een liefhebber van verhalen waarbij zaken van kwaad tot erger gaan. En misschien had ik ook wel een beetje het gevoel dat de personages vooral uiteindelijk een vehikel zijn om Steinbecks onvrede met het veelkoppige monster van het kapitalisme te ventileren.
Dat ik nauwelijks kon meeleven met de personages is een domper op de feestvreugde, maar op verschillende vlakken vond ik The Grapes of Wrath toch wel erg goed. Absoluut blij dat ik me aan deze klassieker gewaagd heb; het is een roman waarbij je constant voelt dat je een belangrijk boek aan het lezen bent.
Vond je dit een leuk stukje en wil je meer leuke stukjes lezen? Abonneer je dan op de maandelijke nieuwsbrief. Abonnees krijgen ook toegang tot exclusieve content.
