Fris en Levenslustig Proza
Enkele dagen voordat Oroppa van Safae el Khannoussi de Libris Literatuurprijs 2025 won las ik deze wonderlijke roman uit. In het begin dacht ik nog dat het helemaal niks zou worden tussen mij en Oroppa maar gaandeweg werd ik toch gegrepen door de beschrijvingen van de zonderlinge figuren die rondlopen in dit boek en kan ik zeggen dat ik het helemaal niet erg vind dat deze roman er met de prijs vandoor is gegaan.
Salomé Abergel is een beroemd kunstenares die spoorloos verdwijnt. We maken kennis met dit hoofdkarakter, maar ook met vele andere personages die op de een of andere manier verbonden zijn met en op zoek zijn naar Salomé. Zo is er Hind die op het huis van Salomé moet passen in opdracht van snackbareigenaar Hbib Labyad, is er een groot stuk gewijd aan Slaoui die Salomé in Marokko heeft gemarteld toen ze in de gevangenis zat, is er galeriehoudster Hannah die zich ontfermt over Salomé en er is Irad, de zoon van Salomé die een café in Parijs heeft.
Kleurrijke personages
Echte antwoorden krijg je niet door het lezen van Oroppa. Het mysterie rond Salomé Abergel wordt nooit helemaal opgehelderd en veel blijft tot aan het einde vaag en onduidelijk. Storend vond ik dat echter niet, omdat het verhaal wat mij betreft toch vooral draait om de vele kleurrijke personages die dit boek rijk is. Sympathiek zijn ze eigenlijk allemaal niet, maar het is boeiend om erachter te komen wat hun onderlinge banden zijn, wat voor bijzonder leven ze tot dan toe hebben gehad en hoe ze hun hoofd boven water proberen te houden terwijl ze duidelijk in de marge van de samenleving leven.
Wat het meest in het oog springt is echter de manier waarop El Khannoussi al deze verhalen vertelt. Je wordt als lezer flink aan het werk gezet; het is vaak niet direct duidelijk met wie je te maken hebt en wat de relatie van dit personage tot het grote geheel is. Oroppa bestaat uit vele puzzelstukjes die je zelf als lezer in elkaar moet leggen. Telkens wanneer er weer enkele puzzelstukjes in elkaar schuiven schenkt dat een zekere voldoening. Hard werken loont in het geval van Oroppa.
Understatement
En dan is er nog de bijzondere schrijfstijl waarbij alle registers opengetrokken worden. Bloemrijk is eigenlijk een understatement als het over Oroppa gaat. Vooral de metaforen voelen regelmatig nogal overdadig aan. Zinnen als “De serveerster liet haar blik rusten op Irad, de frons tussen haar met eyeliner getekende wenkbrauwen als een opgedroogde rivierbedding in midzomer” waren in het begin echte afknappers voor me en het duurde best even voordat ik gewend raakte aan dit soort zinnen waar het boek vol mee staat.
Een liefhebber kan ik mezelf nog altijd niet noemen, maar gaandeweg ging ik wel genieten van de energie en de levendigheid die El Khannoussi’s stijl uitstraalt. En dat energieke en levendige past dan weer heel erg goed bij de worstelende, maar boeiende en kleurrijke personages waar El Khannoussi met heel veel liefde en respect over schrijft. Wat me in het begin zo tegenstond aan het proza, dat is precies waar ik uiteindelijk van ging houden.
Bijzonder boek
Mijn andere persoonlijke favoriet voor de Librisprijs was De Kroon met Twee Pieken van Guido van Heulendonk. Het is grappig hoe verschillend deze romans eigenlijk zijn. De Kroon met Twee Pieken is ingetogen, Oroppa is zeer uitbundig, de eerste gaat over doodnormale levens, de tweede gaat over een bonte verzameling aan bijzondere personages. De eerste houdt alles heel klein, de tweede is groots en uitermate ambitieus van opzet. Leuk om via zo’n shortlist met zulke uiteenlopende boeken kennis te mogen maken en goed om te zien dat er op verschillende vlakken zoveel kwaliteit geleverd wordt.
Het duurde even, maar ik ben uiteindelijk toch echt wel gaan houden van de frisheid en de levenslust die van Oroppa uitgaat. Ik kan me direct voorstellen dat een grote groep mensen dit verschrikkelijk vindt, maar ik vond het echt een bijzonder boek dat ik niet direct kan vergelijken met andere Nederlandstalige literatuur die ik gelezen heb. Geen perfect boek, maar misschien wel een boek waar we het over enkele decennia nog steeds over zullen hebben, maar dat zal de tijd uitwijzen.
