De Waarde van de Bruine Kroeg
De bruine kroeg. Ik ben er in mijn studententijd wel eens binnen geweest, maar ik kan nu niet direct zeggen dat ik heel veel affiniteit voel met dit fenomeen. Filosoof Hans Schnitzler wel, hij komt er regelmatig en besloot een boek te schrijven over hoe dit soort etablissementen ons de weg kunnen wijzen naar een gezondere samenleving. Filosofie van de Kroeg staat op de shortlist voor de Socratesbeker (uitreiking 9 april) en ik kan zeker begrijpen waarom.
In Filosofie van de Kroeg beschrijft Schnitzler de waarde van de bruine kroeg en hoe verschillende aspecten van dit fenomeen ons kunnen helpen om weer op een wat gezondere manier met elkaar om te gaan. Door onder meer internet is de distinctie tussen het publieke en het private vertroebeld geraakt en is onze verhouding tot elkaar scheefgegroeid. Mensen die naar een ouderwetse kroeg gaan hebben wel een gezonde afstand-nabijheid-verhouding tot elkaar en dus zou het kunnen helpen als we wat vaker naar de kroeg of vergelijkbare etablissementen gaan om zo te leren hoe we weer op een fijne manier kunnen samenleven.
Verbinding
Dit is een erg fijn geschreven boek waarbij Schnitzler op een leuke manier verschillende aspecten van de kroeg belicht en waar hij op een toegankelijke manier raakt aan verschillende filosofische theorieën en denkers. Bovendien is het idee dat we zijn verleerd om op een gepaste manier afstand te houden en nabijheid te zoeken zeker herkenbaar. Onder andere in mijn werk merk ik dat veel mensen het toch eng vinden om gewoon een gesprek te voeren met mensen die ogenschijnlijk anders zijn dan zij en dat de drempel hoog is om verbinding te zoeken met mensen buiten je bubbel. Wat dat betreft kan ik een heel eind meegaan in de analyse van Schnitzler en denk ik dat er inderdaad heel veel te winnen valt bij proberen om mensen weer gewoon met elkaar te laten praten.
Toch gaf Filosofie van de Kroeg me ook regelmatig het (onterechte?) idee dat vroeger alles beter was en bij sommige passages kwam zelfs het woord ‘boomerfilosofie’ in me op. Nu is daar niet per se iets mis mee, maar het geeft wel aan dat het boek misschien wat eenzijdig is in hoe Schnitzler praat over de kroeg en over wat er mis is met de samenleving van nu. Ik heb me tijdens het lezen wel eens afgevraagd of de bruine kroeg niet juist werkt(e) omdat het verschil tussen de bezoekers onderling helemaal niet zo groot is als Schnitzler ons wil doen geloven. Mijn ervaring is bijvoorbeeld toch wel dat de bezoekers vooral wit en hetero en overwegend man zijn. Kan de kroeg dus wel iets zinnigs zeggen over de steeds pluriformer wordende samenleving waarin we vandaag de dag leven?
Ergerlijk
Persoonlijk vond ik de anekdote waarin Schnitzler een politicus met andere denkbeelden dan de zijne uit ‘zijn’ kroeg wegjaagt ook best ergerlijk. De auteur heeft het telkens over het feit dat de kroeg de mogelijkheid biedt om verschillen tussen mensen te overbruggen. Het kwam daarom raar op me over dat Schnitzler zich wel volledig gerechtvaardigd voelt om deze politicus de deur te wijzen. Een faux pas wat mij betreft, Schnitzler had in dit verhaal best wat kritischer naar zijn eigen handelen mogen kijken (hij komt wel terug op dit voorval, maar in mijn ogen niet kritisch genoeg).
Filosofie van de Kroeg is absoluut een erg vermakelijk filosofisch essay met leuke ideeën, maar qua inhoud had het van mij allemaal nog wel wat kritischer en wat minder eenzijdig gemogen. Neemt niet weg dat ik best heb genoten van de ideeën en analyses die langskwamen en dat ik de zorg deel dat mensen niet meer met elkaar praten. Het idee van de bruine kroeg wordt echter erg geromantiseerd door Schnitzler en ik vraag me af of dat wel terecht is. Desalniettemin met plezier gelezen.
