Uitnodiging tot Zelfonderzoek
Veel dank aan uitgeverij Boom voor het recensie-exemplaar.
Als afvallige van het katholicisme zou je misschien denken dat ik helemaal niets kan met mystieke ervaringen die in al hun extatische uitspattingen ogenschijnlijk weinig te maken hebben met mijn hang naar rationele verklaringen. Niets is minder waar, de verhalen van mensen die een religieuze of mystieke ervaring beleefd hebben vind ik enorm boeiend en doen me altijd inzien dat ik ook als niet-gelovige nog steeds op zoek ben naar ervaringen die de ratio overstijgen en die een betekenislaag kunnen aanboren waar we met enkel het verstand niet bij kunnen komen. Die fascinatie deel ik blijkbaar met Kris Pint, die met De Extase van de Jagers de geschiedenis van de mystieke ervaring in duikt en die laat zien dat ook seculiere samenlevingen als de onze baat hebben bij dit soort ervaringen.
Kris Pint leidt de lezer door de historie van mystieke ervaringen. We beginnen bij de eerste mensen, zo’n 30.000 jaar geleden, waar een sjamaan (hoewel dat een anachronisme is) contact had met werelden die onze zichtbare wereld ontstijgen, maar die juist daardoor een specifiek en bijzonder soort kennis bezat waar een hele stam wat aan had. Via een veenlijk, het christendom, existentialistische filosofie, psychoanalyse en Gerard Reve komt Kris Pint bij het punt dat hij wil maken, namelijk: vertrouwd raken met religieuze verhalen kan je vertrouwd laten raken met je eigen innerlijke wildernis.
Verliezen
De Extase van de Jagers is lang niet alleen voor gelovigen, juist ook niet-gelovigen leren dankzij dit boek dat we ondanks dat we het geloof achter ons hebben gelaten, toch zelf altijd op wat voor manier dan ook op zoek blijven naar manieren om onszelf te verliezen en naar ervaringen die ons verstand te boven gaan. Als ik dan naar mezelf kijk, moet ik dat punt dat Kris Pint maakt zeker beamen; in mijn twintiger jaren deed ik alles wat God verboden had en kan ik zeker meepraten over ervaringen die me even deden loskomen van wie en waar ik op dat moment was.
Vandaag de dag zit ik vrijwillig elke dag op een meditatiekussen, en zeker als je langer achter elkaar mediteert kun je een unieke ervaring hebben waarbij je helemaal met jezelf samenvalt. Vanaf morgen begin ik bovendien met een uitdaging om drie maanden lang iedere dag 75 minuten te mediteren, waarbij ik natuurlijk stiekem hoop om weer op een dergelijke ervaring getrakteerd te worden (hopen op een bepaalde ervaring tijdens het mediteren is overigens totaal niet zen, dus ik geef hier een heel slecht voorbeeld). Dus ja, zo ongelovig als ik ben, hecht ik erg veel waarde aan die bijzondere ervaringen die je even losslaan uit de alledaagsheid van het normale leven.
Uitermate plezierig
De Extase van de Jagers nodigt uit om op zelfonderzoek te gaan. Veel beschrijvingen van religieuze ervaringen doen nu misschien wat kolderiek aan, maar Pint overtuigt wanneer hij schrijft dat we ook als seculiere wezens nooit helemaal loskomen van die drang naar mystieke ervaringen. Ga eens eerlijk bij jezelf na: welke ervaringen uit je eigen leven zou je als mystiek kunnen bestempelen? Op welke manieren ben je jezelf wel eens verloren? Wat waren ervaringen die je het gevoel gaven bij een diepere laag van de werkelijkheid te komen? Het is de grote kracht van het boek dat het uitnodigt om bij jezelf te rade te gaan en antwoorden te zoeken op dergelijke vragen.
Die uitnodiging tot zelfonderzoek had nooit zo urgent aangevoeld als de geschiedenis die Pint beschrijft niet uitermate plezierig was om te lezen. Het is allemaal lekker vlot leesbaar en toegankelijk en de voorbeelden die Pint beschrijft zijn erg boeiend. Het is ook leuk dat Pint zijn voorbeelden werkelijk overal vandaan tovert. Zo is er voor ieder wat wils; geschiedenis, religie, filosofie, psychologie, beeldende kunst en literatuur, het komt allemaal langs en Pint verbindt verschillende disciplines moeiteloos met elkaar.
De Extase van de Jagers heeft een vlotte stijl, is zeer leerzaam en nodigt uit tot overpeinzingen over de eigen innerlijke wereld. Wat wil je als lezer van filosofieboeken nog meer? Het boek wist de shortlist van de Socrates wisselbeker niet te halen, maar voor mij had dit mooie boek zeker niet misstaan op die lijst.
Andere boeken van de longlist voor de Socrates wisselbeker 2025 die ik goed vond:
