Een Duister Verleden
The Reformatory won afgelopen jaar de Bram Stoker Award, een prijs voor het beste horrorboek van het jaar. Het boek is opgedragen aan Robert Stephens (ook het hoofdpersonage in dit verhaal), de grootoom van schrijver Tananarive Due die op vijftienjarige leeftijd stierf op de Dozier School for Boys. Misschien heb je wel eens van de school gehoord, want de school is berucht omdat decennialang voornamelijk zwarte jongens er zwaar mishandeld, verkracht en dus ook gedood werden. The Reformatory vertelt over de verschrikkingen op zo’n soort school, voegt er bovennatuurlijke elementen aan toe, is ongekend spannend en deprimerend, maar tegelijkertijd ook hoopvol. Topboek.
Robert Stephens wordt voor een klein vergrijp naar The Gracetown School for Boys gestuurd, een tuchtschool waar de wildste verhalen over rondgaan. Hij komt er al snel achter dat hij de gave heeft om jongens die op de school overleden zijn te zien. Die geesten willen wat van hem, maar de directeur van de school heeft ook zo zijn plannen met Robert en hij raakt verstrikt in de verschillende belangen en opdrachten. Ondertussen zet zijn zus Gloria alles in werking om Robert zo snel mogelijk weer thuis te krijgen, maar zij wordt door alles en iedereen tegengewerkt in haar strijd voor rechtvaardigheid en vrijheid.
Spanning en Angst
Het toevoegen van bovennatuurlijke spookelementen had zo belachelijk kunnen zijn dat het afbreuk zou doen aan de ‘aardse’, op feiten gebaseerde horror, maar gek genoeg voelt deze combinatie erg natuurlijk aan en voegt het bovennatuurlijke karakter een extra laag toe aan de toch al verschrikkelijke omstandigheden waarin Robert moet zien te overleven.
Bovendien weet Due heel overtuigend de verschillende manieren waarop racisme plaatsvond in de jaren negentienvijftig te beschrijven. Het effect is zeer beklemmend en benauwend en maakt dit boek nog extra goed. Robert en Gloria kunnen eigenlijk geen stap zetten zonder teruggefloten, bestraft of pijn gedaan te worden. De constante spanning en angst zijn enorm voelbaar en is misschien nog wel de grootste horror in het boek; alles maakt duidelijk dat Robert en Gloria in alles en op elk moment als minderwaardig gezien worden ten opzichte van hun witte medemens en dat deze witte mensen er alles aan doen om het Robert en Gloria zo moeilijk mogelijk te maken.
Verbeelding
Het siert Due dat ze de verschrikkingen op de tuchtschool vooral aan de verbeelding overlaat. Mijn probleem met boeken over dit soort onderwerpen is vaak dat de schrijver ervoor kiest om in geuren en kleuren al het geleden leed te beschrijven waardoor je als lezer eigenlijk direct murw gebeukt raakt. Due kiest voor een andere aanpak: ze hoeft enkel in een paar zinnen een schuurtje en een bebloed matras te beschrijven en dan weet de lezer al meer dan genoeg over wat daar allemaal op school gebeurt. Bij mij komt dat ook een stuk harder binnen dan uitvoerige beschrijvingen van geweld die mijns inziens hun doel voorbij schieten.
En dan is The Reformatory ook nog eens nagelbijtend spannend. Het boek neemt een redelijk rustige aanloop, maar wanneer Robert uit verschillende hoeken tegenstrijdige opdrachten krijgt en Gloria ondertussen een ontsnappingsplan op touw probeert te zetten wordt het verhaal steeds spannender. Het was voor mij moeilijk om de roman los te laten; ook als ik niet in het boek las, hield het verhaal me in zijn greep. Ik leefde enorm mee met de Robert en Gloria; de kans is zo groot dat Robert uiteindelijk ook op de begraafplaats eindigt dat je nauwelijks durft te hopen op een goede afloop.
Smetje
Er is slechts één smetje op dit verhaal dat me er op dit moment nog van weerhoud om een nog hoger cijfer te geven. De verteltijd van het verhaal is slechts een paar weken, minder nog zelfs als ik een rekensommetje maak en ik vind het lichtelijk ongeloofwaardig dat ál die gebeurtenissen in zo’n korte tijd plaatsvinden. Kniesoor die daar op let, maar ja, ik ben dan ook een kniesoor.
Dit neemt niet weg dat ik verder enorm onder de indruk ben van The Reformatory. Mijzelf en mijn beoordelingen kennende zullen er niet heel veel boeken zijn die dit jaar over deze roman heengaan. Echt een geweldige horror gegrond in een heel duister verleden waar nog veel over te leren valt, opdat zoiets niet weer gebeurt. Zoals ik al schreef: topboek.
Als je geïnteresseerd bent in de Dozier School for Boys en gelijksoortige scholen, kijk, lees en luister verder:
- Lonnie Holley – Oh Me Oh My (muziek)
- Unreformed: The Story of the Alabama Industrial School for Negro Children (podcast)
- Colson Whitehead – The Nickel Boys (boek)
- Nickel Boys (film)
