Poehpoeh, wat een jaartje was het weer hè, jongens en meisjes? 2024 was weer een heerlijk jaar (ik geloof dat ik dat ieder jaar zeg, maar het is ook gewoon waar) waarin ook weer prima veel boeken gelezen werden. Het was het jaar waarin ik me voornam om vooral goede verhalen en veel genrefictie te lezen. Dat lukte, maar ik eindigde uiteindelijk ook met heel veel gelezen filosofie en kreeg door het jaar heen toch ook wel weer ongezond veel zin in de elitaire literaire fictie waar ik in 2023 even helemaal op uitgekeken was. Het was dus vooral een allegaartje van genres en stijlen, en dat vond ik eigenlijk wel heel erg fijn. Dat houden we erin voor 2025. Mijn enige andere voornemen voor het nieuwe jaar is om meer van Stephen King te lezen. Ik weet niet wat het is, maar ik kijk er de laatste tijd enorm naar uit om eens een aantal van zijn romans te lezen (ik las tot nu toe alleen The Shining).
Vanwege de grote diversiteit van de gelezen boeken doe ik het dit jaar even anders. Geen saaie top10 met allemaal titels die totaal niet met elkaar te vergelijken zijn, maar in plaats daarvan mijn favoriete boek in verschillende categorieën, aangevuld met enkele andere titels die ik dit jaar ook de moeite waard vond.
Category is: De Literaire Roman
Ondanks dat ik aan het begin van het jaar ervan overtuigd was dat ik nooit meer een literaire roman op zou pakken, las ik er dit jaar toch 15 (xD). Echte toppers waren er voor mijn gevoel niet, die vond ik in andere genres, maar toch las ik een heel stel romans die me wisten te overtuigen. Soms overtuigden ze door een bijzondere schrijfstijl terwijl sommigen wisten te prikkelen door interessante ideeën en zienswijzen. Voor mij was er maar één roman die beide bezat, en dat was (tromgeroffel):
Fjodor Dostojevski – Ondergrondse Notities (1864)
Het is een schande dat ik te weinig tijd heb om alles te bespreken wat ik lees, want deze roman verdient eigenlijk wel een uitgebreide recensie. Misdaad en Straf van Dostojevski is één van mijn favoriete romans, zijn andere dikke boeken wisten me wat minder te bekoren, maar dit dunnetje vond ik weer geweldig. Ik koester een fascinatie voor mensen die zich met hand en tand verzetten tegen alles in het leven en die zichzelf buiten de maatschappij plaatsen. In Ondergrondse Notities krijgen we een kijkje in het hoofd van zo iemand die een hekel heeft aan alles en iedereen, inclusief zichzelf. Ik werd er redelijk akelig van, maar kon er ook wel eens om lachen; in ieder geval zet Dostojevski dit hoofdpersonage zeer overtuigend neer. Wie weet lees ik hem in 2025 nog eens en schrijf ik er dan een langer stukje over.
Andere boeken die de moeite waard waren
- Samantha Harvey – Orbital (2024)
- Tim Krabbé – Het Gouden Ei (1984), herlezing
- Paul Lynch – Prophet Song (2023)
- Frank Nellen – De Onzichtbaren (2023)
- Daniel Kehlmann – Tyll (2017)
- Johanna Lykke Holm – Strega (2020) (besproken voor de Gonzo (circus)
- Osamu Dazai – Als Mens Mislukt (1948)
- Jenny Erpenbeck – Kairos (2021)
Category is: Science-Fiction
Science-fiction was met 22 boeken mijn meest gelezen genre dit jaar. Ik houd van het vaak dystopische, ongezellige karakter en ik houd van het vaak niet al te rooskleurige mensbeeld dat geschetst wordt. Het is een genre waar toffe ideeën, creativiteit en een onderhoudend verhaal vaak hand in hand gaan en ook dit jaar waren er weer heel wat sci-fi-romans die me konden bekoren. Het was moeilijk om de uiteindelijke winnaar te bepalen, maar dat werd (pompompom):
Cixin Liu – The Three-Body Problem (2006)
Deze lag al heel erg lang op mij te wachten en de destijds aanstaande Netflix-serie over het boek deed me besluiten het daadwerkelijk op te pakken. Het is geen heel makkelijke kost, maar hoe wetenschappelijke theorieën hier verpakt worden in een misantropische science-fictionthriller is echt geweldig. Ik zal niet al te veel verklappen, want ik ging zonder voorkennis het verhaal in en viel van de ene in de andere verbazing. Ik gun iedereen zo’n zelfde heerlijke leeservaring. Toch misschien nog een voornemen voor 2025: het tweede deel uit deze trilogie lezen. De serie kun je overigens rustig naast je neerleggen, die vond ik zeer suf (en ik heb er een half jaar over gedaan om hem af te kijken, dat zegt genoeg). // uitgebreide bespreking
Andere boeken die de moeite waard waren
- Kurt Vonnegut – The Sirens of Titan (1959)
- James Blish – A Case of Conscience (1958)
- Stijn Moreels – Indigo (2023)
- Mary Robinnette Kowal – The Spare Man (2022)
- Stijn Moreels – Sepia (2024)
Category is: Fantasy
Fantasy vind ik toch wel een moeilijk genre. Als het goed is, is het vaak heel erg goed, maar ik kan niet zo heel vaak meekomen in de werelden die geschapen worden en ik vind het ook vaak allemaal wat te gezellig en nietszeggend. Ik las elf fantasyboeken dit jaar en daarvan beoordeelde ik er zes met een onvoldoende, dat zegt toch genoeg. Toch behoren twee van de fantasyboeken die ik las tot het beste wat ik dit jaar las dus ik blijf gewoon stug doorgaan met het lezen van het genre. Hopelijk leer ik met de tijd doorzien wat wel en wat niet voor mij is. Mijn absolute topper binnen het genre van dit jaar is (ingehouden adem):
Jean M. Auel – De Stam van de Holebeer (1980)
Misschien geen typische fantasy, maar het verhaal speelt zich 35.000 jaar geleden af en Auel beschrijft op bijzonder krachtige wijze een wereld waar we ons eigenlijk haast geen voorstelling bij kunnen maken. Het is uitzonderlijk lang geleden dat ik nog zo krankzinnig diep in een verhaal zat. Ik ben niet echt een serielezer, maar ik voel nogal de neiging om deze hele reeks er in moordend tempo doorheen te jagen. Hoofdpersonage Ayla is namelijk erg innemend en je leeft enorm mee met alles wat ze meemaakt. Als lezer hoop je stiekem dat je alleen nog maar boeken als deze zal lezen. // uitgebreide bespreking
Andere boeken die de moeite waard waren
- Jean M. Auel – De Mammoetjagers (1985)
- Jean M. Auel – De Vallei van de Paarden (1982)
- George R.R. Martin – A Game of Thrones (1996), herlezing
- V.E. Schwab – A Gathering of Shadows (2016)
Category is: Horror
Horror is een genre dat ik als kind heel veel las, maar waar ik eigenlijk pas in de afgelopen paar jaar weer meer interesse in begin te krijgen (zie ook het voornemen om meer Stephen King te lezen). Ik las niet heel veel horror dit jaar, maar de vier boeken die ik las vond ik wel allemaal goed en de winnaar vond ik simpelweg subliem. Die winnaar is (de paniekaanval nabij vanwege de spanning):
Thomas Ligotti – Teatro Grottesco (2006)
Verwacht hier geen vampiers, weerwolven of angstaanjagende plottwists, maar bereid je vooral voor op een gitzwarte existentiële nachtmerrie. Filosoof Martin Heidegger onderscheidt vrees en angst van elkaar, waarbij vrees betrekking heeft op wereldlijke zaken als spinnen, monsters en hoogtes. Angst daarentegen is altijd diep existentieel en heeft te maken met dood en leven. Het is die angst die Ligotti in deze verhalenbundel aanboort. Het is een heerlijke slowburner die even tijd nodig heeft om effectief te worden, maar wanneer je de laatste pagina’s omslaat heeft de beklemming je volledig in zijn greep. Dit boek kan wedijveren met de audiovisuele nachtmerries van David Lynch. // uitgebreide bespreking
Andere boeken die de moeite waard waren
- Shirley Jackson – The Lottery and Other Stories (1949)
- Richard Matheson – I Am Legend (1954)
- Darcy Coates – The Haunting of Ashburn House (2016)
Category is: Filosofie
In de tien jaar na mijn afstuderen heb ik eigenlijk niet zo heel veel meer met filosofie gedaan, maar dit jaar had ik zin om weer eens wat oude werken en nieuwe filosofie te lezen. Uiteindelijk las ik twaalf filosofische werken waarvan de meeste me goed bevielen. Het was leuk om bepaalde ‘oudjes’ te (her)ontdekken, maar ik ondervond dat vandaag de dag ook nog steeds veel leuke dingen geschreven worden. Ok, nog een voornemen: de shortlist van de Socratesbeker 2025 lezen. De winnaar in deze categorie loste alle hoge verwachtingen in, en dat is (spannende violen):
Ben Schomakers – Het Moment: Over Heraclitus en Aanwezigheid (2024)
In dit essay laat Ben Schomakers het leven en denken van Heraclitus tot leven komen. Heraclitus was niet de norse misantroop zoals hij vandaag de dag bekend staat, maar Schomakers toont op overtuigende wijze dat Heraclitus met een mildheid de wereld aanschouwde. Een mildheid die we, afgaande op de hedendaagse verruwing van de samenleving, ergens kwijtgeraakt zijn. We kunnen dus veel leren van de manier waarop Heraclitus in het leven stond en van de manier waarop hij zijn orakel-achtige uitspraken de wereld in slingerde. Erg goed geschreven, erg leerzaam en geeft veel stof tot nadenken; we hebben hier met een overduidelijke winnaar te maken. // uitgebreide bespreking
Andere boeken die de moeite waard waren
- Seneca – Leren Sterven: Brieven aan Lucilius (64)
- Epicurus – Being Happy (2020)
- Lieve Goorden – Het Geluk van Nabijheid: Hannah Arendt over Vriendschap en Democratie (2024)
- Jenny Slatman – Nieuwe Lichamelijkheid (2023)
- Stéphane Symons – Dwaallijnen: Ludwig Binswanger en Fernand Deligny over de Menselijke Conditie (2024)
- Vincent Blok – Een Nieuwe Zin van het Leven: De Roman als Wegwijzer in een Kantelende Wereld (2024)
Category is: overige non-fictie
Ook voor de overige non-fictie was het qua kwantiteit een prima jaar. Ik las een stuk of elf boeken over allerlei uiteenlopende onderwerpen; geschiedenis, muziek, literatuur, memoires, persoonlijke ontwikkeling, maatschappelijke fenomenen, het was een divers jaar, maar kwalitatief waren de verschillen ook groot. Slechts vier van de elf boeken vond ik geweldig, waarbij ik de uiteindelijke winnaar zelfs de volle score gaf, iets dat bij mij zeer zeldzaam is. Die winnaar is (op het puntje van de stoel):
Shunryu Suzuki – Zen Mind, Beginner’s Mind (1970)
Ik heb geen stukje over dit boekje geschreven, omdat zen iets is wat je moet doen, en waar je niet al te veel over moet praten, maar ik ga nu toch een poging wagen. Ik zit in een zenklasje waar we in een jaar dit boek behandeld hebben, en na het lezen van dit boekje had ik eigenlijk pas het idee dat ik soort van snapte wat zen nou precies is en wat het wil. Dit is er één die je eindeloos kan blijven lezen en waar je telkens weer nieuwe dingen in ontdekt en die heel goed is in je doen beseffen waar het in de basis om draait: stilzitten zonder verwachtingen, zonder oordelen. Enorm veel van geleerd en veel voer voor reflectie gegeven, zeker niet de laatste keer dat ik het gelezen heb.
Andere boeken die de moeite waard waren
- Bill Brewster en Frank Broughton – Last Night a DJ Saved My Life: The History of the Disc Jockey (1999)
- Ellen Deckwitz – Eerste Hulp bij Poëzie (2020)
- Virginia Woolf – Woorden Willen Losjes Leven: Essays over Schrijverschap (2024)
Het was een fijn (lees)jaar. Op naar 2025.
