Onlangs las ik al het eerste boek uit deze reeks en dat smaakte zeker naar meer. Om dat eerste boek hing een zweem van mysterie en vaagheid heen wat ik zeer kon waarderen, maar de stream of consciousness-stijl had voor mij wel verder doorgevoerd mogen worden. Wat betreft die aanmerking met betrekking tot de stijl: ik werd bij dit tweede boek getrakteerd op het loslaten van het raamwerk dat in De Andere Naam werd geconstrueerd en I Is Another (ja, ik las dit tweede boek in de Engelse vertaling) voelt daarom veel vrijer aan en weet de lezer enorm te verrassen.
De Andere Naam bestond uit twee hoofdstukken die ieder precies een dag beslaan. De verwachting was dan ook dat deze opbouw in I Is Another doorgezet zou worden en dat we drie dagen uit het leven van kunstschilder Asle voorgeschoteld zouden krijgen. In De Andere Naam is het bovendien altijd duidelijk op welk moment van de dag Asle zijn dingen doet en zijn gedachten denkt. Deze vorm van houvast wordt in I Is Another voor een heel groot deel overboord gegooid. Het is moeilijk om te zeggen hoeveel tijd er daadwerkelijk voorbij is gegaan wanneer je het boek dichtslaat. Het is een verrassende keuze van Fosse om zijn septologie op deze manier voort te zetten, maar het werkt geweldig.
Losser
Dat komt ook omdat de stijl veel losser aanvoelt. Fosses stijl, waarbij we constant alleen in het hoofd van Asle bivakkeren, voelde in het eerste boek nog wel vrij afgebakend aan. Asles gedachten zijn telkens gericht op één onderwerp, hebben een kop en een staart en zijn heel goed te volgen voor de lezer. Eigenlijk was Asles gedachtestroom te georganiseerd om echt overtuigend te zijn. Gelukkig laat Fosse ook hier de structuur voor een groot gedeelte los. De gedachten van Asle verspringen zonder aankondiging naar een ander onderwerp, als lezer heb je niet altijd even goed door hoe je de hersenspinsels moet plaatsen en veel vaker dan in het eerste boek zijn er passages waar echt geen touw aan vast te knopen valt.
Kortom: de lezer krijgt op het gebied van compositie en vertelstijl veel minder houvast dan in het eerste boek. Het is misschien niet ieders ding, maar ik vind het absoluut een vooruitgang. I Is Another komt veel meer organisch over, de constante gedachtestroom komt veel meer overeen met hoe gedachten in het dagelijks leven over elkaar heen buitelen. Daarnaast vind ik het geweldig hoe Fosse speelt met de verwachtingen van de lezer en gewoon iets heel anders doet dan in de eerste twee delen van deze septologie.
Op zijn kop
Inhoudelijk doet Fosse ook precies datgene wat je als lezer niet verwacht. In het eerste boek maakten we kennis met Asle, een kunstschilder die zijn overleden vrouw mist, die soms een praatje met de buurman maakt en die een dubbelganger heeft die in heel veel dingen op hem lijkt, maar die andere keuzes in het leven heeft gemaakt waardoor het slechter met hem gaat dan met hoofdpersonage Asle. Dubbelganger Asle lijkt in dit tweede boek wat naar de achtergrond verdwenen en je raakt als lezer steeds meer overtuigd van het feit dat deze dubbelganger toch niet echt bestaat, dat alles wat hoofdpersonage Asle denkt gaat over zijn eigen leven. Maar dan is daar opeens een scene die die theorie weer helemaal op zijn kop zet.
Het is grandioos hoe Fosse de lezer telkens weer op het verkeerde spoor zet. Ik kijk enorm uit naar het laatste boek en ben benieuwd wat Fosse allemaal uit de kast zal halen om weer opnieuw te verrassen. Op dit moment kan het nog alle kanten op gaan en ik vraag me af of ik überhaupt antwoord ga krijgen op alle vragen die zich de hele tijd aan me opdringen. Tot nu toe in ieder geval een geweldige reeks, ik heb het volste vertrouwen dat Fosse met een gepast slot zal komen.
Asle is een ouder wordende schilder en weduwnaar die alleen woont aan de zuidwestkust van Noorwegen. Zijn enige vrienden zijn zijn buurman, Åsleik, een traditionele vissersboer, en Beyer, een galeriehouder die in de stad woont. Daar, in Bjørgvin, woont een andere Asle, ook een schilder maar eenzaam en gedronken door alcohol. Asle en Asle zijn dubbelgangers – twee versies van dezelfde persoon, twee versies van hetzelfde leven, die allebei worstelen met existentiële vragen.
