Maxim Osipov is arts en auteur van korte verhalen en essays. Hoe de bundel De Wereld Is Niet Stuk te Krijgen precies tot stand gekomen is, is niet helemaal duidelijk. Het lijkt erop dat deze bundel zowel verhalen bevat uit een bundel die in 2017 uit kwam, maar er zijn ook veel oudere verhalen in te vinden die hoogstwaarschijnlijk uit een andere bundel komen. De vertaling is van de hand van Yolanda Bloemen en Seijo Epema. Het feit dat deze vertaling, uitgekomen bij uitgeverij Van Oorschot, genomineerd is voor de Europese Literatuurprijs 2022 was voor mij de reden om kennis te maken met het werk van Osipov.
Dat Osipov zelf arts is, wordt wel duidelijk uit zijn verhalen. Er komen veel artsen voorbij en het ziekenhuis is een plek die regelmatig aangedaan wordt. De personages in Osipovs vertellingen komen er meestal niet erg goed vanaf, de lezer heeft al snel door dat het met de keuzes die ze maken nooit goed kan aflopen. Veel van de verhalen spelen zich af in kleine dorpjes of gemeenschappen en als je de losse verhalen samen neemt krijg je het gevoel dat Osipov een panorama van het huidige Rusland schetst; een land waarin het de meeste mensen niet voor de wind gaat en dat het Sovjet-juk nooit helemaal van zich heeft afgeschud.
Bijdehand
Zo is er een verhaal van een dochter van een ex-KGB-agent die op zoek gaat naar haar zus (waarvan ze het bestaan nooit geweten heeft) in Berlijn in de hoop haar vader te redden, er is een arts is een trein die een passagier met een delirium probeert te redden, maar die passagier blijkt een grote crimineel te zijn die verschrikkelijk wordt afgeranseld wanneer de politie, door het optreden van de arts, de man in handen heeft gekregen. En er is het verhaal van een violiste met een ingebeelde vriend die van slag raakt wanneer de liefde echt op haar pad komt.
Op papier zou ik dit geweldig moeten vinden, het is niet voor niets dat van de genomineerden voor de Europese Literatuurprijs deze me direct het meeste aansprak. Maar ik vond het verschrikkelijk saai, en alle aspecten die voor grappig door zouden moeten gaan, begonnen me op den duur erg op de zenuwen te werken. Heel veel van de personages hebben een nogal bijdehante innerlijke stem die alles wat om ze heen gebeurt becommentarieert. Dat bijdehante toontje begon me toch al redelijk snel de keel uit te hangen, vooral ook omdat het telkens weer opnieuw gebeurt.
Brij
Eigenlijk is dat ook mijn grootste probleem met deze bundel: doordat de toon steeds hetzelfde blijft en je na enkele verhalen door hebt dat Osipov eigenlijk steeds precies hetzelfde doet, lijkt het alsof je eigenlijk steeds hetzelfde verhaal aan het lezen bent. Nadat ik het boek uit had, was ik eigenlijk al meteen driekwart vergeten. De drie verhalen die ik eerder beschreef zijn wel redelijk goed en springen er wel uit, maar de rest van de verhalen is te inwisselbaar om memorabel te zijn. Waar ik de vorige bundel die ik besprak, prees om de grote diversiteit in de verhalen, vind ik deze verhalen juist veel te veel op elkaar lijken. In mijn geheugen zijn ze daarom inmiddels al totaal in elkaar overgevloeid en verworden tot een ondefinieerbare brij.
Jammer, dit was niet de ervaring waar ik op hoopte. De Wereld Is Niet Stuk te Krijgen zal bij mij de boeken in gaan als een zeer vergeetbaar werk. Gelukkig staan er nog vier andere boeken op de nominatielijst voor de Europese Literatuurprijs 2022. Ik heb de goede hoop dat daar titels tussen staan die me beter kunnen bekoren.
In zijn krachtige, onsentimentele en verrassende verhalen richt de Russische schrijver Maxim Osipov zijn blik op mensen die door ingrijpende gebeurtenissen – verraad, maatschappelijke commotie, ziekte of dood – grote veranderingen ondergaan.
