Het lezen van de Booker Prize genomineerden heeft tot nu toe nog geen meesterwerk opgeleverd, maar we gaan stug en vrolijk verder met deze onderneming. Een nieuwe kans kreeg ik met An Island, een relatief dun boek met een vrij onweerstaanbaar uitgangspunt. En toch werd ook deze roman niet de parel waar ik op hoopte.
Samuel leeft al heel lang alleen op een eiland waar hij een vuurtoren beheert. Hij leeft er inmiddels al zo lang dat hij op geen enkele manier meer zou passen in een of andere samenleving. Regelmatig spoelen er overleden vluchtelingen aan op ‘zijn’ eiland, maar op de dag dat we zijn verhaal binnenvallen spoelt er een nog levende man aan. Samuel ontfermt zich over de man, maar de man spreekt een andere taal en hij lijkt langzaam maar zeker ook steeds meer ruimte in te nemen en vijandiger te worden.
Te veel gevraagd
Echt, ik was helemaal aan voor dit uitgangspunt en ik vond die compleet ongemakkelijke wisselwerking tussen Samuel en de man echt heerlijk. Ik had er heel erg mee kunnen leven als An Island enkel en alleen maar over dit samenzijn zou zijn gegaan. Maar dat was blijkbaar te veel gevraagd, want Jennings maakt keuzes die ik absoluut niet begrijp en waardoor deze vertelling aan zoveel kracht inboet.
Dit zeer interessante uitgangspunt is namelijk slechts een kapstok om Samuels hele levensverhaal aan op te hangen. Het is op dit punt dat het boek erg clichématig begint aan te voelen, vervelend wordt en de extreem boeiende premisse teniet doet. Samuel komt namelijk uit een niet nader genoemd Afrikaans land dat door een gewelddadige revolutie heen ging, waarna een dictator aan de macht kwam die iedereen die hem niet aanstond in het gevang gooide, waaronder Samuel.
Levensverhalen
Samuel is een vrij interessant personage omdat hij niet handelt uit principes maar liever met alle winden meewaait en op die manier een manier probeert te vinden die hem verder brengt in het leven. Wat dat betreft geven die hersenspinsels van Samuel wel wat inzicht in de persoon die hij is en was en dat is wel goed gedaan. Maar ach, dat hele achtergrondverhaal voelt zo afgezaagd aan, alsof ik het al honderd keer eerder las.
Nu ben ik sowieso een vrij groot tegenstander van levensverhalen. Ik focus me liever op het zijn en handelen van een persoon in het hier en nu. Ik geloof simpelweg niet dat je iemands handelen in het heden helemaal kunt verklaren aan de hand van zijn geschiedenis. De wereld is veel te chaotisch, veelvormig en ingewikkeld om iemands wezen (enkel) op die manier te verklaren. Toch lijkt die simplistische benadering wijdverbreid te zijn, ook binnen de literatuur.
Valkuil
Jennings trapt wat mij betreft ook wel een beetje in diezelfde valkuil. Het opwerpen van zijn levensverhaal voelt geforceerd aan. Het is een beetje een gekunstelde poging om de lezer te drijven tot medeleven en begrip. Daar zit ik echter vaak helemaal niet op te wachten, zeker niet als je zo’n spannende verhaallijn in het heden opvoert waarbij het er echt niet toe doet of je begrip hebt voor het hoofdpersonage of niet.
Samuel is op zichzelf een oninteressant karakter, maar door zijn relatie tot de aangespoelde vreemdeling wordt hij opeens heel erg interessant. Voor mij was An Island zoveel beter geweest als die hele geschiedenis achterwege was gelaten en Jennings puur gefocust zou hebben op de plotlijn in het heden.
Vruchtbaar
Helaas dus niet die moderne klassieker gelezen waar ik op hoopte, maar aan de andere kant voelde ik door de discrepantie in waardering voor de verschillende verhaallijnen toch de noodzaak om eens goed onder de loep te nemen waarom dit verhaal me zo teleurstelde. Wat dat betreft zijn middelmatige leeservaringen toch vaak nog wel vruchtbaar.
Samuel, de oude vuurtorenwachter, leeft al een lange tijd alleen, maar op een dag brengt de zee hem gezelschap, als er een jonge vluchteling bewusteloos op het strand van het kleine eiland aanspoelt. De komst van de jonge vluchteling confronteert Samuel al snel met herinneringen aan zijn vroegere leven op het vasteland, een leven waarin zijn land leed onder kolonisten. Na een lang gevecht voor onafhankelijkheid viel het land onder de heerschappij van een wrede dictator. De vluchteling zet Samuel aan het denken: wat is een land, en aan wie behoort een land toe?
