Lege Huls
Weer zo’n roman die ik waarschijnlijk zonder de 1001 Books You Must Read Before You Die nooit had gelezen. 10:04 werd opgenomen in de 2018-editie maar het is zo kort na publicatie natuurlijk heel moeilijk om na te gaan wat als een moderne klassieker gezien kan worden. 10:04 voldeed blijkbaar aan de criteria, maar ik had er nog nooit van gehoord en of-ie de volgende editie er nog in staat is de vraag. Als het aan mij ligt krijgt een beter boek deze plek.
De naam Ben Lerner kende ik al wel, voornamelijk door de goeie ontvangst van zijn laatste roman The Topeka School. Die heb ik verder niet gelezen, want sprak me niet direct aan. Wat me wel aansprak was het uitgangspunt van 10:04. We hebben hier te maken met een metaroman waarin een schrijver die werkt aan zijn tweede boek, en die niet geheel toevallig veel overeenkomsten met Lerner zelf heeft, de hoofdrol vertolkt. Lerner speelt met het spanningsveld tussen feit en fictie en met de regels van het roman schrijven. Het wordt vooral heel erg meta op de momenten dat Lerner het schrijfproces van het hoofdkarakter ter discussie stelt. En niet zelden zien we later de ideeën die de verteller terug in de roman zelf.
Niets te vertellen
In metafictie en autofictie heb ik wel degelijk interesse, maar ik betrap mezelf erop dat ik heel vaak in dezelfde valkuil trap. Ik raak bij voorbaat al enthousiast, want je kunt zoveel toffe wegen inslaan wanneer je van deze elementen gebruik maakt en je kunt op een ironische, humoristische manier zoveel zinnigs zeggen over de wereld om ons heen. Toch maakt dat initiële enthousiasme vaak plaats voor teleurstelling, want veel vaker merk ik dat deze manieren om een verhaal te vertellen vooral maar trucjes zijn om te verhullen dat je juist helemaal niets te vertellen hebt.
Datzelfde probleem had ik met 10:04. De verteller heeft net te horen gekregen dat hij een hartaandoening heeft, zijn beste vriendin wil dat hij zaaddonor van haar kind wordt en ondertussen werkt hij aan een tweede roman waar iedereen hoge verwachtingen van heeft, nadat zijn debuutroman vele positieve kritieken kreeg. Ik snap best dat dat soort dingen een persoon bezig kunnen houden, maar het is aan een schrijver om ervoor te zorgen dat je als lezer meegaat in al deze problematiek en dat jij ook het belang van deze zaken inziet of in gaat zien.
Klaar
Daar slaagt Lerner niet erg goed in. Het bleef voor mij een veel te particulier verhaal dat zich nergens vertaalde naar het universele. En die metafictie, Lerner heeft ongetwijfeld ontzettend in zijn vuistje gelachen en zichzelf een genie gewaand met zijn vondsten, maar ik kom zelf niet verder dan dit als navelstaarderij zien. Wat overblijft is af en toe wat aardige humor, maar verder vond ik dit op ieder ander vlak best wel middelmatig. Dieptepunt was het uitgebreid beschrijven van een feestje vol schrijvers en kunstenaars. En ze snuiven coke. Heel veel coke. Verrassend zeg en ontzettend shockerend! Vertel me alsjeblieft meer (nee, doe maar niet). Al zal dit ook wel weer ironisch bedoeld zijn, waardoor iedere kritiek vanzelf krachteloos wordt.
Ik merk dat ik echt een beetje klaar ben met het soort boek waarbij de schrijver zichzelf en zijn wereld overduidelijk ontzettend interessant vindt. Ik heb er de laatste jaren net wat te veel gelezen en ze zijn eigenlijk nooit meer dan een lege huls. Van mij mag er snel een einde komen aan deze literaire mode en voor mij was dit voorlopig ook even het laatste boek binnen het genre. Op naar andere en betere boeken.
