The Left Hand of Darkness is een van de belangrijke werken binnen de ‘zachte’ science-fiction. Le Guin focust vooral op de antropologie, sociologie en politieke realiteit van de wereld die ze schetst, in plaats van te focussen op de techniek en de consequenties van die techniek. Het is een van de grote klassiekers binnen de science-fiction literatuur en ze won destijds met dit boek alle belangrijke sci-fi prijzen. Ik had het boek afgelopen augustus met mijn verjaardag gekregen en was erg benieuwd na alles wat ik erover gelezen en gehoord had.
Ik moet zeggen dat ik niet direct overtuigd was. Het kostte me een pagina of honderd vooraleer ik in het verhaal zat. De belangrijke personages hebben verschillende namen en worden ook met die verschillende namen aangesproken, de landen en planeten die belangrijk zijn hebben verschillende namen die allemaal de revue passeren en ook qua tijdsaanduidingen is het heel anders dan ‘ons’ systeem. Ik vond het vooral nodeloos ingewikkeld allemaal en het leidde voor mij af van het ‘grote’ verhaal.
Idealen
Dat ‘grote’ verhaal is dat Genly, iemand die op aarde is opgegroeid, naar een andere planeet is gekomen als een soort van diplomaat. Zijn doel is om de planeet Gethen onderdeel te maken van een galactische federatie die als voornaamste doel heeft om kennis uit te wisselen. Met angst wordt gereageerd op zijn plan. Zijn enige handlanger Estraven, en tevens adviseur van de koning, wordt verbannen en Genly zelf reist af naar het buurland om te kijken of hij daar meer geluk heeft. Genly leert harde lessen over de bevolking en politieke structuren op Gethen, maar vindt een vriend in Estraven. Samen proberen ze ondanks alles toch hun idealen te verwezenlijken.
Eigenlijk kon ik pas beginnen te genieten vanaf het moment dat Genly en Estraven elkaar terugvinden en Genly in begint te zien dat Estraven te vertrouwen is. De steeds inniger wordende band tussen de twee is vrij hartverwarmend en het deel waarin The Left Hand of Darkness een heuse avonturenroman wordt is denk ik mijn favoriete deel.
Gedachte-experiment
Er spreekt uit de manier waarop Genly en Estraven met elkaar omgaan een wederzijdse wil om elkaar te begrijpen, hoezeer ze ook van elkaar verschillen. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat Le Guin hier beschreven heeft hoe ze graag zou willen dat wij op aarde met elkaar om zouden gaan. De uitwerking van de politieke systemen die ze beschrijft (die overigens ook op onze aarde voorkomen) versterken dat idee. Le Guin lijkt aan de kant te staan van het begrip, de vergeving en de medemenselijkheid (al is dat een beetje moeilijk als het voornamelijk om niet-menselijke wezens gaat, maar je begrijpt wat ik bedoel).
Daarnaast stelt Le Guin ook andere boeiende vragen over hoe wij in onze wereld met elkaar omgaan. De mensen die op Gethen wonen zijn bijvoorbeeld noch man, noch vrouw en een keer per maand, tijdens een periode van kemmer kunnen ze man of vrouw worden en seks hebben. Le Guin zag deze roman zelf als een gedachte-experiment en een van de vragen die ze zichzelf duidelijk gesteld heeft is: wat blijft er over in een samenleving wanneer je sekse weghaalt?
Bruisend
The Left Hand of Darkness zit vol bruisende ideeën en interessante gedachte-experimenten over mens-zijn en samenleven. Het is trouwens ook de moeite waard om Le Guins eigen inleiding bij het boek te lezen. Hier beschrijft ze de functie van science-fiction en daar kan ik het alleen maar eens mee zijn. Dit is hoe ik mijn science-fiction het liefst heb: prikkelend, progressief en iets zeggend over ons leven op aarde, hoe van de pot gerukt het verhaal ook moge zijn.
Ik vergeet natuurlijk niet die eerste honderd pagina’s die ik niet erg goed vond. Wat echter volgt na dat moeizame begin is heel erg indrukwekkend en de vragen die Le Guin opwerpt en de manieren waarop ze een antwoord op die vragen probeert te vinden zullen me nog wel even bijblijven. Vandaar toch een vrij hoog cijfer. Dit is zeker niet het laatste wat ik van Le Guin gelezen heb.