Originele Standpunten
Het is weer tijd voor weer een bespreking van een Libris genomineerd boek. Vandaag is dat Wij Zijn Licht van Gerda Blees. Voor de andere boekbesprekingen van de shortlist verwijs ik je naar hier. Ik had nog nooit iets gelezen van Gerda Blees, maar dit boek smaakt zeker naar meer. Een schrijver om in de gaten te blijven houden, want dit interessante onderwerp wordt vanuit heel veel originele standpunten belicht.
Ik kijk van tevoren nooit waar een boek over gaat. Bij mijn keuzes voor wat ik ga lezen laat ik me vooral leiden door ervaringen van lezers en door nominaties voor prijzen. Ik kan me nog herinneren dat een aantal jaar terug het best een ding was dat er iemand uit een woongroep overleden was die ervan overtuigd was dat ze alleen op zonlicht kon leven. Voedsel had ze niet meer nodig, dacht ze. Het nieuwsbericht fascineerde me enorm en ik weet nog dat ik het er met meerdere vrienden over gehad heb.
Het brood aan het woord
Ik las de eerste zinnen van het boek, en in combinatie met de titel ging er al snel een lichtje branden (pun intended). Gaat dit boek echt hierover? Het maakte de roman eigenlijk al direct tot een succes. Alleen al op basis van het onderwerp wist ik dat het tussen mij en Wij Zijn Licht allemaal wel goed ging komen. En dan wist ik nog niet eens op welke manieren het me nog verder allemaal zou verrassen.
Want wat bleek? Ieder hoofdstuk is geschreven vanuit een ander perspectief, en Blees kiest ervoor om niet zelden vanuit een levenloos voorwerp of vanuit een abstract concept te schrijven. Zo lezen we dit verhaal bijvoorbeeld vanuit het perspectief van het brood dat de leden van de woongroep niet willen eten, of vanuit de slowjuicer die ernaar smacht om weer gebruikt te worden. Maar ook dementie, de plaats delict en het wereldwijde web komen aan het woord. Het wordt uiteindelijk helemaal meta wanneer het verhaal zelf het woord neemt.
Het uiterst boeiende verhaal over een woongroep wiens leden vastzitten omdat ze geen hulp hebben ingeroepen toen een van de leden op sterven lag is dus ook nog eens in een heel leuke vorm gegoten. De combinatie van onderwerp en vertelstijl zorgde er bij mij in ieder geval voor dat ik echt niet kon stoppen met lezen. Telkens was het weer uitzien naar een nieuw vertelperspectief, en telkens hoopte je weer om wat meer inzicht te krijgen in de mensen die voor deze levensstijl kiezen.
Ironie
Toegegeven, niet ieder hoofdstuk werkt even goed. Zo vond ik het appgesprek tussen de nabestaanden van de overleden vrouw best wel vervelend. Ook de verhaallijn van de vrouwelijke rechercheur en haar persoonlijke sores vond ik overbodig. Daar staan echter dan weer enkele ijzersterke hoofdstukken tegenover. De stukken geschreven vanuit dementie en vanuit het verhaal waren hier favoriet. De eerste, omdat het zo’n overtuigend inkijkje geeft in hoe de wereld werkt voor iemand met dementie. De laatste, omdat het zo vol zelfspot en ironie zit.
Die ironie zit trouwens door het hele verhaal heen en houdt het geheel luchtig. Toch is de ondertoon ernstig en worden de situatie en de karakters altijd serieus genomen. Ik merkte bij mezelf dat ik enorm meeleefde met de personages, hoewel ik echt helemaal niks snap van de manier waarop ze hun levens invullen. Ach ja, ik geef het maar toe, ik zou het helemaal niet erg vinden als Wij Zijn Licht de Libris Literatuur Prijs wint!
