Gedurfd en Boeiend
Of het nou film, muziek of literatuur is, in Japan wordt zo ontzettend veel moois gemaakt. Ik ben al zo lang geobsedeerd door dit land en haar kunstuitingen, maar nog nooit had ik iets van de grote Japanse schrijver Junichiro Tanizaki gelezen. Dagboek van een Oude Dwaas was dus mijn kennismaking met zijn werk, en net zoals het werk van zoveel landgenoten is het erg gedurfd en boeiend, precies waarom ik blijf terugkeren naar de Japanse literatuur.
We lezen het dagboek van een zevenenzeventigjarige man die absoluut niet terughoudend is in het beschrijven van zijn wensen en verlangens. De man takelt af en voelt het einde naderen, maar met de dood in zicht groeit ook zijn seksuele behoefte. Hij heeft zijn zinnen gezet op zijn schoondochter die gek genoeg toegeeft aan de verlangens van de oude man. In ruil voor haar ‘diensten’ geeft de man haar allerlei dure kado’s. Zijn obsessie voor haar groeit totdat deze toch uiteindelijk echt onhoudbaar wordt.
Ongemak
De roman roept vrij veel ongemak op, maar juist het feit dat het schuurt en akelig is, sprak mij enorm aan. Je wil er eigenlijk niets van weten, maar de nieuwsgierigheid wint het toch telkens weer van de weerzin. Daarnaast leidt het feit dat de auteur geen blad voor de mond neemt regelmatig tot grappige passages. Het is best wel komisch hoe de auteur tegen zichzelf, zijn omgeving en de dood aan kijkt. Hij heeft ook heel goed door dat wat hij wil en doet vrij abnormaal is, maar wat kan het schelen als je toch bijna dood bent?
Er zijn best wel wat boeken geschreven over de lichamelijke en/of geestelijke aftakeling van personages, maar Dagboek van een Oude Dwaas voelde voor mij toch fris aan. Het is niet iedere dag dat ik lees over seksuele escapades tussen een mooie jonge vrouw en een lelijke, vieze oude man (als we afgaan op de woorden van het hoofdpersonage zelf). Het hele thema van de aftakeling spreekt me sowieso erg aan. Dat komt waarschijnlijk omdat ik heel goed weet dat ik er op den duur ook zelf aan moet gaan geloven. Dit soort boeken geeft alvast een inkijkje in wat ik kan verwachten (haha).
Het is de kwaliteit van Tanizaki dat hij ervoor weet te zorgen dat je als lezer de keuzes van het hoofdpersonage begrijpt, hoe abnormaal deze ook zijn. De auteur van het dagboek weet heel goed wat hij doet en waarom hij doet wat hij doet en weet die levenshouding goed op de lezer over te brengen. Tanizaki speelt enorm goed met het spanningsveld tussen aantrekken en afstoten en dat maakt dit verhaal enorm fascinerend.
Schoonheid
Tot slot nog even over een passage die ik echt heel goed vond. De auteur van het dagboek vergelijkt op een bepaald moment de opvatting van schoonheid van vroeger, uit de tijd van zijn moeder, met de hedendaagse opvatting van schoonheid (met hedendaags bedoel ik de tijd waarin het boek zich afspeelt natuurlijk). Dit is echt een passage die me bij is gebleven, omdat heel simpel en onomwonden twee totaal verschillende culturele tijdperken tegenover elkaar geplaatst worden. Ook als niet-Japanner krijg je direct een beeld bij het Japan van toen en het Japan van ‘nu’. De conclusie van de passage is natuurlijk dat ook zijn moeder had gewalgd van zijn schoondochter (en toch kan hij het verlangen niet stoppen).
Het moge duidelijk zijn: ik ben fan van Dagboek van een Oude Dwaas en wil nu zeker meer lezen van Tanizaki en heb zin om al snel weer een volgende Japanse klassieker op te pakken. Het is een land dat altijd aan me blijft trekken en wat ik lees, zie of hoor valt me eigenlijk nooit tegen.
